برنامه موشکی ایران را از یاد نبرید!

پیتر بروکس

اندیشکده هریتیج امریکا

1 مارس 2021 

در تصویر یک پسر نوجوان ایرانی با لباس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را می بینیم که روبروی او، موشک‌ بالستیک دزفول با برد متوسط و موشک سوخت مایع ذوالفقار قرار دارد. تصویر مربوط به رژه موتورسیکلتی جهت بزرگ‌داشت چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است که در تاریخ 10 فوریه 2021 و در میان همه‌گیری کرونا در میدان آزادی تهران برگزار شد.

همه جا صحبت از فعالیت‌های هسته‌ای تحریک‌آمیز ایران است و دولت بایدن نیز مشغول بررسی مسأله پیوستن مجدد به توافق مشکل‌دار برجام است. چنین فضایی سایر موضوعات مرتبط با ایران را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

برنامه موشکی ایران، مسلماً یکی از آن مسائل است. برای مثال، افراد کمی می‌دانند، ایران دارای بزرگ‌ترین زرادخانه موشکی (شامل موشک‌های بالستیک و موشک‌های کروز) در خاورمیانه است. این مسأله تهدیدی جدی برای متحدان و شرکای ایالات متحده، و البته، نیروهای آمریکایی حاضر در منطقه است.

ایران با نقض مکرر و طولانی‌مدت توافق هسته‌ای، از جمله از طریق افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم، با اعصاب طرف‌های مقابل بازی می‌کند، و هم‌زمان، در حال پیشبرد برنامه‌های موشکی خود، از جمله برنامه حامل‌های پرتاب فضایی است.

البته، توافق برجام هم که در دوره اوباما امضا شد، توفیقی در جهت توقف توسعه موشک‌های بالستیک تهران به دست نیاورد. در حقیقت، این توافق‌نامه موجب سستی لحن قطع‌نامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل در سال 2010 شد، قطع‌نامه‌ای که فعالیت‌های موشکی بالستیک ایران را ممنوع می‌کرد.

قطع‌نامه اولیه ایران را از «هرگونه فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای» ممنوع می‌کرد، اما پس از توافق، قطع‌نامه از ایران صرفاً «می‌خواهد» تا از فعالیت‌های «مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی‌شده به‌منظور حمل تسلیحات هسته‌ای» خودداری کند.

طبیعتاً، تهران از این نکته به بهترین نحو استفاده کرده است. ایرانی‌ها مدام به متن قطع‌نامه استناد می‌کنند و آن را به‌عنوان یک پیشنهاد، و نه الزام، جهت متوقف‌ساختن توسعه موشک‌های با توانایی هسته‌ای جلوه می‌دهند.

برنامه فضایی ایران که تهران بر صلح‌آمیز بودن آن اصرار دارد، احتمالاً پوششی است بر برنامه‌های موشکی بالستیک قاره‌پیما که ممکن است روزی مجهز به تسلیحات هسته‌ای شود.

به‌عنوان مثال، سازمان شبه‌نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در آوریل گذشته اولین ماهواره شناسایی نظامی‌اش را به فضا پرتاب کرد و از ماهیت مشخصاً نظامی برنامه فضایی خود پرده برداشت.

همان‌طور که در گزارش سال 2019 آژانس اطلاعات دفاعی پیرامون قدرت نظامی ایران بیان شده است، «پیشرفت در برنامه فضایی ایران می‌تواند مسیر دستیابی آن کشور به موشک‌های بالستیک قاره‌پیما را کوتاه کند، چرا که در آن‌ها [پرتابگرهای فضایی] نیز از فن‌آوری مشابهی استفاده می‌شود.»

بنا به گفته وزارت دفاع ایران و سایر منابع خبری دولتی آن کشور، تهران در اوایل فوریه یک پرتابگر فضایی دیگر به فضا فرستاده است؛ این بار در سه مرحله و احتمالاً با موتورهای قدرتمندتری که هم با سوخت جامد و هم سوخت مایع کار می‌کنند.

کنارگذاشتن پرتاب‌های فضایی ایران و برنامه‌های احتمالی موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای آن [از میز مذاکرات]، موجب شده است تمامی خاورمیانه و مناطقی از جنوب شرقی اروپا در دسترس موشک‌های بالستیک دوربرد تهران قرار بگیرند. 

بر اساس گزارش‌ها، ایران جهت توسعه برنامه موشکی دوربرد خود (دوباره) در حال همکاری با، و دریافت کمک از کره شمالی است. این احتمال وجود دارد که پیونگ یانگ و تهران در زمینه برنامه‌های فضایی و هسته‌ای‌شان نیز با یک‌دیگر در حال همکاری باشند.

این مسأله درخور توجه است، چرا که کره شمالی هم‌اکنون از تسلیحات هسته‌ای و زرادخانه‌ای از موشک‌های بالستیک بسیار توان‌مند برخوردار است، و این‌که پیونگ یانگ و تهران، واشنگتن را دشمن خود می‌دانند.

متأسفانه، همکاری‌های موشکی، فضایی و احتمالاً تسلیحاتی هسته‌ای میان تهران و پیونگ یانگ می‌تواند موجب کاهش چشمگیر زمان مورد نیاز ایران جهت توسعه و کاشت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما مجهز به تسلیحات هسته‌ای شود. این مسأله موجب می‌شود خاک ایالات متحده در معرض تهدید مستقیم تهران قرار بگیرد. 

به‌منظور حفظ امنیت ملی ایالات متحده (و همچنین سایر کشورها) لازم است از برنامه‌های تسلیحاتی هسته‌ای ایران جلوگیری شود.

برای بازداشتن تهران از توسعه سامانه‌های تسلیحاتی قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای، باید از اشتباه خطرناک بازگشت به برجام در شکل کنونی‌اش، اجتناب کنیم.

منبع+