گفتوگوی کارشناسان نظامی CSIS
دفاع موشکی و دفع موشک چه هستند؟ تمایزات زیادی میان آن دو وجود دارد؛ میان دفاع موشکی فعال و سایر ابزار مقابله با موشک. میدانید، هنگامیکه «مجله دفاع موشکی» در سال 2019 شروع به انتشار کرد، مقامات ارشد دفاعی خاطرنشان کردند که دشمنان ما بهطرز نامتناسبی در توسعه ظرفیتهای موشکی سرمایهگذاری کردهاند. اما در طول دهه گذشته، مباحث مهمی نیز حول این مسأله شکل گرفته است که چگونه میتوان با چالشهای فزاینده ناشی از حمله هوایی و موشکی پیچیده مقابله کرد.
شاید به یاد داشته باشید که شش سال پیش یادداشتی منتشر شد تحت عنوان «یادداشت هشت ستاره» که در آن، روسای ارتش و نیروی دریایی خواستار اتخاذ رویکردی جامعتر در برابر این تهدیدها شده بودند. بهروزرسانی دکترین مشترک JP 3-01 [مقابله با تهدیدات هوایی و موشکی] در سال 2017، جان تازهای به مباحث پیرامون دفاع هوایی و موشکی یکپارچه بخشید. چنین مباحثی پایه اصلی برای رسیدن به یک رویکرد جامعتر به حساب میآیند. و یکپارچگی کلیدواژه اصلی تمامی چنین برنامههایی است.
در طول سالهای گذشته شاهد آن بودهایم که تلاشهای چشمگیری برای توسعه ظرفیتهای جدید در زمینه حملات مافوق صوت جهت دفع حمله دشمن یا سرکوب دفاع هوایی آنها صورت گرفت. اکنون، شاهد شکلگیری چیزی هستیم که میتوان آن را تجارت دفاع موشکی نامید؛ مسائل جالبی پیرامون ساختار چندنهادی این عرصه و میزان اقتدار آن وجود دارد. تمامی این مباحث برای حمایت از اهداف مهمتر بازدارندگی و دفاعی با یکدیگر جفت میشوند. خود دفاع موشکی فعال، و بهطور گستردهتر، دفاع هوایی و موشکی یکپارچه به شیوههای مختلف بخشی از مفهوم بازدارندگی از طریق انکار (A2AD) را تشکیل میدهند.
ژنرال جان هایتن[1] یازدهمین نائبرئیس، دومین افسر نظامی عالیرتبه در کشور و عضو ستاد مشترک است. ایشان در طول عمر کاریشان در عملیاتهای آزادی بلندمدت و آزادی عراق شرکت کردهاند.
وی می گوید: من امروز فرصتی به دست آوردهام تا در مورد مسألهای که تقریباً در طول تمام سالهای فعالیت حرفهایام درگیر آن بودهام، صحبت کنم. من در دهه 1980 در برنامه ابتکاری دفاع استراتژیک حضور داشتم. در آنجا، من برای اولین بار پیش از آنکه اپراتور شوم، از منظر مهندسی به دفاع موشکی نگاه کردم. این موضوع در تمام این سالها برای من مهم بوده است. من امروز چیزهای زیادی برای گفتن دارم. شما تقریباً به هشت مورد اشاره کردید. میتوانم یک ساعت به هر کدام از آن هشت موضوع اختصاص دهم، اما باز هم کافی نیست.
بنابراین، امروز تلاش خواهم کرد تا بهمنظور شکل دادن به بحث، به شکلی کلی به برخی از موضوعات جاافتاده اشاره کنم، و سپس هر زمان که شما یا مخاطبان سوالی داشتید یا خواستار جزئیات بیشتری بودید، من تا آنجا که میتوانیم عمق مسأله را واکاوی میکنم.
من فکر میکنم، اگر بخواهیم در مورد دفاع موشکی و دفع موشکی، یا به عبارت بهتر، در مورد سیستم یکپارچه دفاع موشک هوایی صحبت کنیم، ابتدا باید تهدیدها را بشناسیم. برای این کار، مهم است که به چین، روسیه، کره شمالی، و بهطور خاص، ایران نگاه کنیم. پس از آن، میتوان به این مسأله پی برد که چرا دفاع موشکی و دفع آن برای آینده ملت ما بسیار حیاتی است. این کشورها به معنای واقعی کلمه در 20، 25 سال گذشته ما را تحت نظر داشتهاند، راهبردهایی برای مقابله با نقاط قوت ما تدوین کردهاند و همگی تصمیم گرفتهاند که سرمایهگذاریهای قابلتوجهی در حوزه موشکی انجام دهند.
این سرمایهگذاری شامل موشکهای بالستیک، موشکهای مافوق صوت و موشکهای کروز در انواع هواپایه، دریاپایه و زمینپایه میشود. میزان سرمایهگذاری آنها در صنعت موشکی آشکارا نشان میدهد که برای آنها به چالش کشیدن ایالات متحده تا چه اندازه مهم است، و بنابراین، بر عهده ما است که بفهمیم چگونه میتوان با آن مقابله کرد.
اگر صرفاً از منظر دفاع موشکی و از منظر دفاع سنتی موشکی به آن نگاه کنیم، در واقع ایالات متحده وضعیت چندان خوبی ندارد، زیرا اگر از منظر سنتی به آن فکر کنیم، در مورد ظرفیتهای حیاتی، شاید برخی از مهمترین ظرفیتها، در کشورمان فکر میکنیم.
شما به GBI در آلاسکا و کالیفرنیا فکر میکنید. شما به تادها و پاتریوتهای مستقر در سراسر جهان فکر میکنید. آنها حیاتی هستند و من مختصری در موردشان صحبت خواهم کرد. اما شما فقط در مورد شلیککنندهها صحبت میکنید. در واقع، باید به کل این زنجیره دفاعی نگاه کنیم. باید به سنسورها، کنترل و فرماندهی، اطلاعات و سرانجام سیستمهایی نگاه کنیم که از طریق آنها عملیات دفاع یا دفع موشکی صورت میگیرد.
باید به تمام کسانی که در سرتاسر مجموعه حضور دارند، نگاه کنیم. اما، در عین حال، باید طیف وسیعی از ظرفیتها را بررسی کنیم. بنابراین، هنگامی که به دفاع موشکی و دفع موشکی نگاه میکنیم، مهم است که کل زنجیره را ببینیم، و بهجای شروع از انتهای زنجیره، جایی که پاتریوت در یکی از گرههای سیستم دفاعی عمل میکند، پیش از هر چیز، باید در این مورد فکر کنیم که چگونه میتوان پیش از شلیک موشک آن را دفع کرد.
بنابراین، بهترین نقطه برای دفع موشک، قبل از پرتاب آن است. روشهای متعددی برای انجام این کار وجود دارد. بهعنوان مثال، میتوانیم قبل از پرتاب موشک به آن حمله کنیم. اما، همچنین، میتوان سیستم هدفگیری موشک را از کار انداخت. اگر کسی موشکی پرتاب کند و آن موشک به جایی که باید، نرسد، موشک با موفقیت دفع شده است.
تفکر و صحبت پیرامون رویکرد دفاع پیش از شلیک، آن هم در یک جلسه آزاد، کار معقولی نیست. اما، من فکر میکنم مخاطبان شما میفهمند که به شیوههای مختلف میتوان موشکها را پیش از و یا درست به هنگام پرتابشان دفع کرد. چنین رویکردی احتمالاً موثرترین رویکرد برای دفع یک موشک است.