برای ناکامی در مذاکرات هسته‌ای با ایران عجله نکنید

جیمز فیلیپس

اندیشکده هریتج

22 ژانویه 2021

جو بایدن از تمایلش برای احیای توافق هسته‌ای ناقص برجام خبر داده است. او با این کار به یک رژیم دیکتاتوری و متخاصم جایزه می‌دهد. این رژیم مدام تعهداتش را در زمینه عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای نادیده گرفته و بدون آن‌که سیاست خارجی خصومت‌آمیزش را تعدیل کند، از امتیازات مختلف بهره برده است. 

بازگشت ایالات متحده به برجام عواقب ناخوشایندی خواهد داشت، چرا که آن توافق فقط برای مدت زمان کوتاهی توانست به نحو موثری جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران را محدود کند.

محدودیت‌های مهم برجام در زمینه غنی‌سازی اورانیوم به تدریج و پس از 10 سال لغو می‌شوند. این مسأله به تهران اجازه می‌دهد تا در مقیاس صنعتی به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد. این امر به نوبه خود به تهران کمک خواهد کرد تا اگر زمانی خواست تعهداتش را در زمینه عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای نادیده بگیرد (چیزی که سابقه انجام دادنش را دارد)، با سرعت به سمت تسلیحات هسته‌ای حرکت کند.

برجام بر پایه فریب ایرانیان ساخته شد. این توافق فاقد شروط اعتبارسنجی کافی است، و این امر به ایران اجازه داد تا از بازرسی سازمان ملل از مراکز هسته‌ای اعلام‌نشده جلوگیری کند.

در سال 2018، سازمان اطلاعاتی اسرائیل، موساد، اسنادی را از یک بایگانی هسته‌ای ایران دزدید و افشا کرد. این اسناد نشان داد ایران در مورد تلاش‌های سابقش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای به‌طور کامل حقیقت را بیان نکرده است.

ایران در تلاش است توافق قدیمی را بدون هیچ تعدیل و اصلاحی زنده کند. تهران در حال اخاذی هسته‌ای است. علیرغم نیاز فوری رژیم به لغو تحریم‌ها، آن‌ها همچنان بر توافق قدیمی اصرار دارند.

اگر واشنگتن متوجه این بلوف سیاسی نشود و عجولانه به توافق قدیمی بازگردد، تهران بار دیگر میلیاردها دلار به جیب خواهد زد و آن را صرف فعالیت‌های نظامی، شبکه نیروهای نیابتی و یا برنامه‌های هسته‌ای‌اش خواهد کرد. 

البته، واشنگتن باید درهای دیپلماسی را باز بگذارد، اما نباید به برجام بازگردد. ما به یک توافق جدید با محدودیت‌های بیشتر نیاز داریم تا برای همیشه به جاه‌طلبی‌های تسلیحات هسته‌ای ایران پایان دهیم.

دیکتاتورهای ایران مستأصل از راهبرد فشار حداکثری دونالد ترامپ، با اختلافات داخلی و اعتراضات ضدحکومتی جدی روبرو هستند. اکنون، برای رسیدن به یک توافق بهتر فقط باید صبور ماند و استوار [بر موضع خود].

هر توافق جدیدی باید فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برای همیشه محدود کند، شروط اعتبارسنجی قوی‌تری داشته باشد و محدودیت‌هایی بر برنامه موشکی بالستیک آن کشور وضع کند.

هیچ کدام از تحریم‌ها نباید صرفاً در برابر قول مذاکرات لغو شوند. اگر تهران انگیزه‌های اقتصادی بخواهد، می‌توان بخشی از دارایی‌های مسدودشده‎‌اش را آزاد کرد. تا زمانی‌که ایران به تمام تعهداتش تحت یک توافق جدید عمل نکرده است، نباید هیچ تحریمی تعلیق شود. 

واشنگتن باید در زمان مذاکرات از متحدانش در منطقه مشاوره بگیرد. برای دست‌یابی به یک توافق هسته‌ای پایدار لازم است ملاحظات اسرائیل و دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس در نظر گرفته شود، چرا که این کشورها هستند که در معرض تهدید مستقیم ایران قرار دارند. اگر آن‌ها در مذاکرات دخالت داده نشوند، احتمالاً دست به خرابکاری خواهند زد، و یا برای محافظت از خود، گزینه‌های هسته‌ای خودشان را توسعه خواهند داد.

همچنین، برای پایداری هر توافقی در درازمدت، لازم است هر دو حزب در واشنگتن از آن حمایت کنند. دولت بایدن نباید با تلاش جهت دور زدن کنگره (از طریق عملی‌کردن توافق به صورت فرمان اجرایی) گناه اولیه دولت اوباما را تکرار کند.

هر توافق هسته‌ای جدیدی باید مورد تأیید سنا قرار بگیرد. هرگونه تلاش برای دور زدن کنگره در نهایت منجر به فروپاشی توافق خواهد شد، همان‌طور که توافق قبلی با آمدن دولت جدید فروپاشید.

ایران هیچ‌گاه به‌طور کامل به برجام پایبند نماند. برجام تنها سرعت‌گیری دیپلماتیک در برابر تلاش‌های هسته‌ای ایران بود. توافقی با محدودیت‌های بیشتر لازم است تا برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران را به شیوه‌ای تحقیق‌پذیر و برای همیشه از بین ببرد. 

دولت بایدن باید از اهرم فشار مستحکمی که کارزار فشار حداکثری و ابتکارات تحریمی ترامپ برای او فراهم آورده است، به بهترین شکل بهره بگیرد و به یک توافق با محدودیت‌های بیشتر دست یابد. 

تسلیم در برابر اخاذی هسته‌ای تهران و عجله برای بازگشت به برجام معیوب، تنها موجب از دست رفتن اهرم فشار ایالات متحده خواهد شد. این کار، همچنین، پیامدهای نامساعدی برای منطقه خواهد داشت و زمینه را برای گریز هسته‌ای ایران فراهم خواهد کرد.

منبع+