اندیشکده های راست گرا و جنگ روانی برعلیه ایران

سارا لازار 

موسسه In These Times آمریکا

27 آوریل 2020

از زمان شروع همه‌گیری جهانی کرونا، گروهی از اندیشکده‌های آمریکایی جهت تنگ‌کردن حلقه‌ نظامی و تحریمی علیه ایران، مشغول لابی‌گری در دولت ترامپ هستند، و این فشار، علی‌رغم هشدارهایی است مبنی بر این‌که تحریم‌ها موجب افزایش شمار تلفات همه‌گیری در ایران می‌شود. بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و موسسه امریکن انترپرایز، دو اندیشکده‌ای که پشت این تلاش‌ها قرار دارند، از زمان آغاز بحران، به شکلی انبوه و بی‌وقفه به تولید و انتشار بیانیه‌، اسناد تحقیقاتی، فیلم و نمایش‌های رسانه‌ای پرداخته‌اند. مخاطب مستقیم این اندیشکده‌ها دولتی است که تمایلش را برای عمل طبق گفته‌های آن‌ها نشان داده است.بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) و موسسه امریکن انترپرایز (AEI) به‌شدت در حال دمیدن بر آتش جنگ و تنگ‌کردن حلقه تحریم‌ها هستند.

از روزی که سازمان بهداشت جهانی، کرونا را به‌عنوان یک بیماری همه‌گیر جهانی اعلام نمود، اف‌دی‌دی در عرض 47 روز، 56 مقاله، مصاحبه با پادکست و فیلم را در وب‌سایتش قرار داده است که یا از ایران به‌عنوان بازیگری منحصراً بد اهریمن‌سازی می‌کند و یا از ایالات متحده می‌خواهد برای مقابله با آن کشور آماده باشد. موج حملات علیه ایران چیز جدیدی نیست، اما پافشاری و تأکید بر محور بحران کرونا جدید است. به‌عنوان مثال، در مقاله‌ای به تاریخ 14 آوریل استدلال می‌شود، بحران کرونا موجب تقویت پرونده «تغییر رژیم» می‌شود، چرا که آن بحران از اعتبار رژیم خواهد کاست و بر میزان خشم و خشونتی که طی سالیان متمادی انباشته شده است، خواهد افزود. در ایالات متحده نظریه اثبات‌نشده‌ای وجود دارد مبنی بر این‌که رنج‌های گسترده موجب تسریع قیام علیه دولت می‌شود. و این نظریه سال‌هاست که برای توجیه سیاست‌های تنبیهی ایالات متحده علیه مردم ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این وجود، اف‌دی‌دی، در طول بحران، مطالب انبوهی با این استدلال منتشر کرده است که ایالات متحده نباید از تحریم‌ها چشم‌پوشی کند. این سازمان که بودجه‌اش توسط میلیاردرهای طرف‌دار اسرائیل تأمین می‌شود، فعالیت خود را در سال 2001، به‌عنوان یك سازمان آشکارا طرفدار اسرائیل و با نام EMET (کلمه‌ای عبری به معنای حقیقت) آغاز كرد. در روز 27 مارس، مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی اف‌دی‌دی، ویدئویی را منتشر و در آن استدلال کرد، «مردم ایران می‌دانند که اکنون زمان اشتباهی برای رفع تحریم‌ها است.»

در حقیقت، پزشکان ایرانی از دولت ترامپ تقاضا کرده‌اند که از تحریم‌ها بکاهد. بر اثر تحریم‌ها، راه ورود تجهیزات پزشکی مهم مانند دستگاه‌های تنفس مصنوعی بسته شده است، و این امر منجر به افزایش مرگ‌‌ومیر ناشی از کرونا شده است. به لحاظ فنی، معافیت‌های بشردوستانه روی کاغذ وجود دارند، اما به دلیل وجود شبکه پیچیده‌ای از تحریم‌ها و همچنین تهدید و ارعاب دولت ترامپ، که موجب ترس بانک‌ها و شرکت‌های جهانی از تجارت با ایران شده است، وجود معافیت‌ها مثمر ثمر نیست. محققان پیش از آغاز همه‌گیری هشدار می‌دادند، تحریم‌ها باعث کمبود تجهیزات پزشکی خواهد شد. دیده‌بان حقوق بشر در تاریخ 6 آوریل گفت، «شرکت‌های و بانک‌های ایالات متحده و اروپا به دلیل خطر تحریم‌ها و اقدامات قانونی حاضر نیستند به دادوستد مالی و یا تجارت اقلام بشردوستانه با ایران بپردازند، و معافیت‌های بشردوستانه نیز نتوانسته است آن‌ها را مشتاق به این کار کند.»

هدی کاتبی، سازمان‌دهنده ایرانی-آمریکایی کمپین «نه به جنگ»، به ما گفت که نقش اف‌دی‌دی «به‌طرز وحشیانه‌ای ویرانگر است، و هیچ کلمه‌ بهتری برای توصیف آن وجود ندارد.» به گفته کاتبی، «هنگامی که یک بحران انسانی پدید می‌آید، زمان آن است که جنگ‌طلبان پروژه‌هایشان را متوقف کنند، نه این‌که بر آتش جنگ بدمند. این مسأله هدف آن‌ها را نشان می‌دهد. با وجود آن‌که مدام می‌گویند هدفشان کمک به مردم ایران است، اما موضوع کاملاً برعکس است.»

با وجود درخواست‌ها برای تخفیف تحریم‌ها، دولت ترامپ فقط به اعمال تحریم‌های بیشتر پرداخته است. مایک پامپئو در 18 مارس بیانیه‌ای صادر و دور جدیدی از تحریم‌ها را اعلام کرد. پس از آن، شاهد مداخله دولت ترامپ برای جلوگیری از وام اضطراری 5 میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول به ایران بودیم (موضعی که اف‌دی‌دی نیز از آن پشتیبانی کرد). اما اف‌دی‌دی به همین حد راضی نمی‌شد. در 23 آوریل، گروهی از «کارشناسان و مقامات رسمی» نامه‌ای امضا کردند که از ترامپ می‌خواست سیاست «فشار حداکثری» را با شدت بیشتری پیگیری کند. بر اساس گزارش نشریه محافظه‌کار نشنال اینترست، 22 نفر از 50 امضاکننده نامه مذکور، از اعضای اف‌دی‌دی بودند.

کاوان خرازیان، پژوهشگر مرکز تحقیقات اقتصادی و سیاست‌گذاری، در این زمینه به ما گفت، «این نامه کاملاً هم‌راستا با خط دروغ‌های وزارت امور خارجه است مبنی بر این‌که تحریم‌های گسترده اقتصادی بدون عوارض بشردوستانه است. علی‌رغم ادعاهایشان مبنی بر این‌که قلبشان برای مردم ایران می‌تپد، آن‌ها بخشی از سیاست خارجی بسیار خطرناکی هستند که به میلیون‌ها نفر از مردم عادی ایران آسیب ‌رسانده و ما را به درگیری نظامی نزدیک‌تر ساخته است.» سخنان ترامپ در 22 آوریل مهر تأییدی بود بر نزدیکی خطر درگیری نظامی. او گفت، «من به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده‌ام در صورت مشاهده هرگونه مزاحمت از طرف قایق‌های توپ‌دار ایرانی برای کشتی‌های ما در دریا، مجاز به شلیک و نابودی همه قایق‌های ایران هستند.» 

یکی از امضاکنندگان نامه، ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد اف‌دی‌دی است که از سال 2019 تا 2020، همزمان با فعالیتش در اف‌دی‌دی، در دولت ترامپ نیز مشغول به کار بود. جان بولتون در زمان خدمت به‌عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ، سمتی مخصوص گلدبرگ ایجاد کرد: «مدیر مقابله با سلاح‌های کشتار جمعی ایران.» گلدبرگ در حالی‌که در شورای امنیت ملی خدمت می‌کرد، همچنان، از اف‌دی‌دی حقوق می‌گرفت.

نقش دوگانه گلدبرگ تنها شاهد وجود رابطه نزدیک میان اف‌دی‌دی و دولت ترامپ نیست. ایران در آگوست 2019 اعلام کرد، به دلیل «تروریسم اقتصادی غیرقانونی و یکسویه» تحریم‌هایی را علیه اف‌دی‌دی و مایکل دوبوویتز اعمال می‌کند. پس از آن، پامپئو به دفاع از آن اندیشکده برخواست. برنارد مارکوس، میلیاردر و بنیانگذار Home Depot، از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران اف‌دی‌دی است. او از مهم‌ترین حامیان مالی ترامپ در سال 2016 بود و در مورد ایران به صراحت اظهار داشته است که «ایران شیطان است.»

اما، بارزترین شاهد تأثیرگذاری، شباهت بسیار زیاد کلام دولت ترامپ با ادبیات اف‌دی‌دی است. در 6 آوریل، وزارت امور خارجه گزارشی تحت عنوان «دروغ تخفیف تحریم‌های ایران» منتشر کرد. این سند عجیب و خنده‌دار شباهت زیادی با یادداشت اف‌دی‌دی داشت که روز قبل منتشر شده بود.

اف‌دی‌دی در این کارزار تنها نیست. امریکن انترپرایز که میلیون‌ها دلار از بنیادهای Koch و همچنین شرکت‌هایی مانند اکسون‌موبیل دریافت می‌کند، جهت مقابله با فعالانی که خواهان تخفیف تحریم‌ها هستند، کارزاری آغاز کرده است. یاسمین طائب، مشاور ارشد سیاست در Demand Progress، در این زمینه می‌گوید، «اف‌دی‌دی و امریکن انترپرایز همیشه بر سیاست‌های جنگ‌طلبانه پافشاری کرده‌اند. اف‌دی‌دی در زمان اوباما، رهبری مخالفت‌ها با توافق هسته‌ای ایران را بر عهده داشت، و اصولاً با هرگونه دیپلماسی میان ایالات متحده و ایران مخالف است: این اندیشکده هرگونه رابطه ایالات متحده با ایران را به زیان رابطه آن کشور با اسرائیل می‌داند، و گاهاً حتی از افزایش تنش‌ها به‌خاطر نفس تنش‌زایی حمایت کرده است.»

او این‌گونه ادامه داد: «البته تفاوتی میان اف‌دی‌دی و امریکن انترپرایز وجود دارد. امریکن انترپرایز یک سازمان محافظه‌کار شاخص است که از بوش برای کشاندن کشور به جنگ عراق، در سال 2003، حمایت می‌کرد. اما امروز، نه امریکن انترپرایز، بلکه اف‌دی‌دی حامی اصلی جنگ با ایران است.» از جمله هیأت امنای امریکن انترپرایز می‌توان به دیک چنی، معاون رئیس‌جمهور سابق، و تعدادی از رهبران شرکت‌ها (برای مثال کریستوفر بی. گالوین، مدیر عامل و رئیس سابق موتورولا) اشاره کرد.

شاید نقش امریکن انترپرایز به اندازه اف‌دی‌دی پررنگ نباشد، اما آن اندیشکده بیکار ننشسته است. در ماه مارس،  26 سازمان پیشرو بیانیه‌ای منتشر و از ترامپ، منوچین و پامپئو درخواست کردند «جهت کمک به مردم ایران برای مبارزه با ویروس، تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران به مدت 120 روز به حالت تعلیق درآیند.» امریکن انترپرایز با کارزاری مطبوعاتی تلاش کرد تا با آن حرکت مخالفت کند. در 24 مارس، مایکل روبین، از موسسه امریکن انترپرایز، مقاله‌ای در واشنگتن اگزمینر منتشر کرد تحت عنوان «حتی به‌خاطر ویروس کرونا، تحریم‌های ایران را لغو نکنید.» 

فردای آن روز، دانیل پلتکا، عضو ارشد امریکن انترپرایز، مقاله‌ای نوشت تحت عنوان «ببخشید، اما اکنون زمان مناسبی برای لغو تحریم‌های ایران نیست.» این مقاله نیز در پاسخ به حرکت همان 26 سازمان مذکور برای لغو موقت تحریم‌ها، نوشته شده بود. در اواخر ماه مارس، برنی سندرز، اوکاسیو کورتز و ایلهان عمر و دیگران نامه‌ای منتشر کردند و خواستار تخفیف سریع تحریم‌های ایران شدند. مایکل روبین در 25 مارس در مجله نشنال اینترست مقاله‌ای منتشر کرد تحت عنوان «اوکاسیو، ببخشید. دونالد ترامپ نمی‌تواند به‌خاطر ویروس کرونا تحریم‌های ایران را نادیده بگیرد.»   

همانند اف‌دی‌دی، حمایت امریکن انترپرایز از تحریم‌ها بخشی از کارزار بزرگ‌تری است با هدف افزایش تنش‌های نظامی. در تاریخ 10 آوریل، گری اشمیت، محقق مقیم در امریکن انترپرایز، مقاله‌ای نوشت با عنوان «بودجه دفاعی را به‌خاطر کرونا قطع نکنید». او اظهار داشت هرگونه کاهش بودجه تهدیدی امنیتی برای ایالات متحده است، چرا که «روسیه، چین، و ایران تهاجمی‌تر و قدرتمندتر شده‌اند.» در روز دوم آوریل، کنت پولاک، پژوهشگر مقیم در موسسه امریکن اینترپرایز، در مورد این‌که آیا درد و رنج توده‌های مردم، ناشی از همه‌گیری کرونا، می‌تواند پایان رژیم را تسریع کند، چنین نوشت: «در حالی‌که به نظر بعید می‌رسد بحران کرونا موجب سقوط جمهوری اسلامی شود، اما هنگامی‌که تاریخ نهایی رژیم نوشته شود، می‌توان به عقب نگریست و گفت این بحران پایان رژیم را تسریع کرد.» شایان ذکر است که پولاک یکی از عوامل اصلی جنگ عراق بود.

در همین حال، برخی در امریکن انترپرایز می‌گویند چون «بازیگران بدی» همانند ایران تلاش خواهند کرد تا از بحران استفاده کنند، بنابراین ایالات متحده نیز باید همین کار را انجام دهد. هال براندز، محقق مقیم امریکن انترپرایز، در تاریخ 20 آوریل مقاله‌ای برای بلومبرگ در این مورد نوشت.

در میانه یک بحران جهانی بی‌سابقه، حافظان خودخوانده نظم روزنه‌ای برای اعمال فشار به سوی جنگ، مرگ و ویرانی بیشتر می‌بینند.

منبع+